Concerto is een zaak van en voor muziekliefhebbers. Het is de grootste platenzaak van Nederland, maar daarnaast is het nog zo veel meer. Uit liefde voor muziek en andere vormen van cultuur zijn in samenwerking met Plato ondertussen een podium, blad (de Mania), label (Concerto Records) en uitgeverij gegroeid (Concerto Books). Zeg je muziek, dan is Concerto daar. En daarom staan we al jaren op o.a. Lowlands, Down The Rabbithole, Pinkpop en Into the Great Wide Open om platen te verkopen én om fans de kans te geven hun grote idolen te ontmoeten.
Concerto is een begrip. Een wereldzaak. Nostalgisch en tegelijkertijd zijn tijd vooruit. De drukbezochte platenwinkel die op deze plek in 1955 begon, is uitgegroeid tot een vijf panden omvattende hotspot voor muziekliefhebbers. Het enorme aanbod van zowel nieuwe als tweedehands cd’s, lp’s en dvd’s in alle denkbare genres maakt Concerto de moeite waard voor een leuk dagje winkelen in Amsterdam.
Concerto is een zaak waar muziekliefhebbers nog echt de tijd nemen om urenlang door bakken te wroeten om die moeilijk verkrijgbare of zeldzame cd of lp op de kop te tikken. Maar waar ook even snel het ideale muziekcadeau gekocht kan worden.
Concerto heeft teveel specialiteiten om op te noemen, aangezien wij voor elk genre een aparte afdeling hebben. En elke afdeling heeft zijn eigen specialisten die moeiteloos de nieuwste releases presenteren.
Concerto verkoopt CD’s, LP’s en DVD’s, nieuw-én tweedehands. Handig bij elkaar gebracht op diverse afdelingen; pop, jazz, klassiek, dance, roots en vele andere genres. Naast muziek vind je bij ons een ruime collectie boeken, speelfilms, tv-series en documentaires. Voor de vinyl liefhebbers hebben we een breed assortiment draaitafels en accessoires, waaronder naalden, elementen, platenborstels en binnen- en buitenhoezen.
Op 25 november 1955 opende Gijs Molenaar op Utrechtsestraat 60 een winkel in muziekinstrumenten, onderdelen van muziekinstrumenten, grammofoonplaten, platenspelers en bladmuziek. Hij noemde zijn zaak Concerto, op zijn Amsterdams uitgesproken als Conserto: geen Italiaans klinkende aanstellerij. Noodgedwongen ging hij tweedehands grammofoonplaten verkopen – met veel succes. Later kwamen daar nieuwe platen bij en Concerto werd een begrip bij muziekliefhebbers.
“Aanvankelijk was de zaak een winkel in muziekinstrumenten. Gijs Molenaar wilde wel grammofoonplaten verkopen, maar kreeg daarvoor geen vergunning, omdat verderop in de Utrechtsestraat al een platenzaak was gevestigd. Tweedehandsplaten verkopen mocht hij wel. Maar waar haalde je die in de jaren vijftig vandaan? Molenaar sloeg zijn slag toe hij een partij van duizend 78-toerenplaten op het spoor kwam. Langzaam maar zeker maakten in Concerto de instrumenten plaats voor tweedehands platen. Ook toen de zaak werd toegestaan nieuwe platen te verkopen, bleef de tweedehandsafdeling behouden. In de jaren zestig zette zoon Wouter een popafdeling op”….
James Last verkochten we niet: dat is geluid, geen muziek. De emotie die muziek teweegbrengt interesseert me. Dat is voor mij altijd het uitgangspunt geweest.” Voor Wouter Molenaar is dit “de kern van het verhaal”. Hij is de zoon van de oprichter en raakte al in de tweede helft van de jaren zestig actief bij de zaak betrokken. Hij ontwikkelde met zijn vader de formule, die bij Concerto in grote lijnen nog steeds gevolgd wordt. Wouter komt nog bijna iedere week bij Concerto en we spreken hem in Café Krom, even verderop in de Utrechtsestraat. Op tafel ligt een dikke map: het eerste kasboek, nota’s, brieven, foto’s en héél veel knipsels.
Het oudste stuk in de map is het kasboek van zijn vader. Daaruit blijkt dat die op de eerste dag na de opening van zijn nieuwe zaak twee mondorgels van ieder vijftig cent, een metronoomgewichtje van zestig cent, een mondharmonica van ƒ 3 en wat snaren verkocht. De belangrijkste bijdrage aan de omzet was de verkoop van een blokfluit van ƒ 15.
Zo ging Concerto met een bescheiden omzet van start en een stevige tegenvaller stond de kersverse winkelier nog te wachten. Wouter: “Mijn vader was redelijk ervaren in allerlei soorten handel en hij was vooral heel erg geïnteresseerd in muziek. Hij had al voor de oorlog samen met zijn broers in een big band gespeeld. Hij wilde in de Utrechtsestraat grammofoonplaten gaan verkopen, maar de platenmaatschappijen weigerden aanvankelijk te leveren.” Omdat er in de buurt al een platenzaak zat, kreeg Concerto geen vergunning van de Nederlandse Vereniging van Grammofoonplaten Detailhandelaren (NVGD). Daarom wierp hij zich op tweedehandsplaten. Hij kocht bij cafés afgeschreven juke-boxplaten op en via een contact bij het advertentieblad De Echo wist hij de hand te leggen op zo’n 1000 gebruikte 78-toeren-platen. Dat was het begin van een goed lopende handel. Daarnaast verhuurde Concerto pick-upjes voor feesten en partijen. Molenaar leverde ze persoonlijk bij de klant thuis af, inclusief een pakketje populaire platen om de stemming erin te brengen.
“Bij de bakken staan altijd mensen: baardjes en ruige haren bij de serieuze jazz, paardenstaartmeisjes en spijkerbroeken bij de rock-’n-roll, keurige meneren en mevrouwen bij de bakken met klassiek,” lezen we in De Rotterdammer van 21 februari 1959. Het was niet de enige krant die een paar jaar na de oprichting een verslaggever naar Concerto stuurde. Het Dagblad voor West-Friesland van 18 februari 1961: “In welke grammofoonplatenwinkel zal het geregeld gebeuren, dat de kleine luistercabines –die één krukje hebben – bevolkt worden door drie of vier jongelieden, lui liggend op de grond met hun benen hoog tegen de muur?”
Toen Concerto eind 1955 zijn deuren opende, beleefde de platenhandel een periode waarin de oude en breekbare 78-toeren-schijf langzaam plaatsmaakte voor de minder kwetsbare langspeelplaat en single. Vooral de single zorgde in de jaren zestig samen met de jukebox en de rock-’n-roll voor een doorbraak. Molenaar wist het op den duur toch zo te plooien dat hij naast zijn tweedehandsassortiment nieuwe platen kon gaan verkopen en speelde in op de nieuwe ontwikkelingen. Achterin de zaak – het trapje op – werd halverwege de jaren zestig een aparte afdeling ingericht onder de naam ‘Disk-Box’. Zoon Wouter ging zich ermee bemoeien: “De dames die daar werkten kwamen uit de soul-hoek: Motown en dat genre, daar waren ze dol op. Ze stonden ook de hele dag te dansen daarboven. Ik was zelf meer in beat, blues en folk geïnteresseerd en probeerde dat te verkopen. Daar hadden die dames niet zo’n trek in. Ze zagen me echt als het zoontje van de baas, ik was ook hartstikke jong natuurlijk.”
Wouters muzikale voorkeur trok opvallende klanten: “Op den duur kreeg ik ook jongens van bandjes, hier uit Amsterdam. Zoals van The Outsiders en Short 66. Dan zat je te praten. Die meisjes van ons zagen er ook leuk uit… Later, toen ik boven de zaak woonde, sloten we de winkel gewoon om zes uur, maar bleven we net als een café na sluitingstijd vaak nog een half uurtje open voor vaste gasten.”
Toen Concerto eind 1955 zijn deuren opende, beleefde de platenhandel een periode waarin de oude en breekbare 78-toeren-schijf langzaam plaatsmaakte voor de minder kwetsbare langspeelplaat en single. Vooral de single zorgde in de jaren zestig samen met de jukebox en de rock-’n-roll voor een doorbraak. Molenaar wist het op den duur toch zo te plooien dat hij naast zijn tweedehandsassortiment nieuwe platen kon gaan verkopen en speelde in op de nieuwe ontwikkelingen. Achterin de zaak – het trapje op – werd halverwege de jaren zestig een aparte afdeling ingericht onder de naam ‘Disk-Box’. Zoon Wouter ging zich ermee bemoeien: “De dames die daar werkten kwamen uit de soul-hoek: Motown en dat genre, daar waren ze dol op. Ze stonden ook de hele dag te dansen daarboven. Ik was zelf meer in beat, blues en folk geïnteresseerd en probeerde dat te verkopen. Daar hadden die dames niet zo’n trek in. Ze zagen me echt als het zoontje van de baas, ik was ook hartstikke jong natuurlijk.”
Wouters muzikale voorkeur trok opvallende klanten: “Op den duur kreeg ik ook jongens van bandjes, hier uit Amsterdam. Zoals van The Outsiders en Short 66. Dan zat je te praten. Die meisjes van ons zagen er ook leuk uit… Later, toen ik boven de zaak woonde, sloten we de winkel gewoon om zes uur, maar bleven we net als een café na sluitingstijd vaak nog een half uurtje open voor vaste gasten.”
Na 1971 werd de concurrentie op de platenmarkt alleen maar feller. In dat jaar werd het kartel in de platenhandel opgeheven: overal werden nieuwe zaakjes opgericht, de ‘witte elpee’ verscheen ten tonele. Intussen werden er ook steeds meer platen verkocht en de faam van Concerto verspreidde zich tot ver buiten de stad. Wouter: “Zaterdag kwam ongeveer de helft van onze klanten van buiten Amsterdam. Die maakten dan een rondje: Boudisque, RAF en Concerto. Vervelend was dat wij vaak de laatste in het rijtje waren. Dan zat er niet zoveel meer in de portemonnee.”
Concerto werd in de jaren zestig en zeventig een ontmoetingsplek voor jongeren en vooral: een plaats waar je tussen de steeds voller wordende asbakken ongestoord muziek kon luisteren. Wouter: “Luisteren, luisteren… en niet kopen. De klanten hadden vaak gewoon geen geld. We hadden op een gegeven moment 23 draaitafels staan. Maar ja, je maakte gewoon een kosten-batenanalyse en het was goed voor de verkoop. Er zaten bij die plakkers trouwens heel wat mensen die later nog wat geworden zijn: Arend Jan Heerma van Voss, Jan Donkers, Bert Vuijsje… Wat bij ons kon, kon bij anderen meestal niet.” Het kwam maar zelden voor dat Molenaar iemand die te lang zat te luisteren op de schouders tikte. Een serieuzer probleem was diefstal: “Toen ik op school zat werd er al verteld dat je bij Concerto makkelijk kon stelen. Mijn vader zat precies midden in de winkel met de platen die het meest gejat werden vlak onder zijn ogen.” Dat waren vaak de East- en Westcoast-jazzplaten: zeer in trek bij scholieren met een krappe beurs en toevallig ook een favoriet genre van vader Molenaar.
In de jaren zestig en zeventig gebeurde wat Wouter betreft toch het meest bij Concerto: “In iets van vijftien jaar ontwikkelde de muziek zich zo gigantisch… De creativiteit kende geen grenzen, dat duurde tot begin jaren tachtig. De zaak bleef ook daarna draaien als een tierelier, maar we hebben elkaar wel aan staan kijken: wat moeten we met Duran Duran. Wat staan we hier eigenlijk te verkopen? Het was eigenlijk een verademing dat die cd’s er kwamen. Iedereen moest toen zijn collectie gaan vernieuwen.”
In de jaren 90 had Concerto vijf panden in de Utrechtsestraat en vond je er nog steeds overal koptelefoons om muziek te luisteren. Op nummer 60 stonden als vanouds een heleboel platen in de bakken, maar voor de rest domineerde de cd. Nadat zijn vader begin jaren tachtig was gaan afbouwen, droeg Wouter Concerto in 1990 over aan twee personeelsleden: Gert Mazurel en Erwin Kroon. De nieuwe eigenaren zetten de traditie voort en pasten de zaak tegelijk aan bij de nieuwe tijd. Uit hun koker kwamen de ‘in store’ live-optredens bij Concerto in de jaren negentig: vanwege het volume niet altijd tot genoegen van iedere buurtbewoner. Een paar jaar geleden stopten Kroon en Mazurel ermee en tegenwoordig maakt Concerto onderdeel uit van de landelijke platenketen Plato, onder leiding van Dick van Dijk.
Vinyl is back baby! Alle vinylverzamelaars kunnen weer opgelucht ademhalen want vinyl heeft een grote comeback gemaakt. Sterker nog: er hebben nog nooit zo veel lp’s in de winkel gestaan als nu! En nee, niet alleen de ouwe rakkers met een Chet Baker collectie worden hiermee bediend. Het publiek wat naar Concerto komt is namelijk veel diverser dan dat: jonge gasten met afzakkende broeken en een muts op staan te popelen om een nieuw postuum album van Mac Miller te kopen, Gen Z ‘ers staan gerust een uur in de rij zodat ze de brat listening party kunnen bijwonen en het album op pink splatter vinyl kunnen kopen, postpunk blijft (wellicht door alle globale politieke ontwikkelingen) ontzettend populair waardoor bij de instore van Tramhaus zowel de oude als de nieuwe punkers goedkeurend met hun hoofd staan mee te schudden. Doordat mensen steeds makkelijker toegang hebben tot eindeloos veel subgenres muziek, is er ook voor steeds meer niches een publiek te vinden. En hoewel streamen natuurlijk supermakkelijk is, blijven er nieuwe muziekliefhebbers bijkomen die voor de échte ervaring van een plaat willen gaan en daarmee ook directer hun favoriete artiest kunnen steunen.
Al 70 jaar lang is Concerto een winkel die mogelijk wordt gemaakt door muziekliefhebbers. En we hopen dat dit nog generaties lang zo zal zijn.
Tekst: www.onsamsterdam.nl